Świerk pospolity “Maciek” z Kowar.

Jego Ugałęziona Mość od dołu do góry.

Kolejne, fascynujące drzewo, które obejrzeliśmy z Markiem podczas sobotniej wycieczki w dniu 6. lipca to potężny świerk pospolity “Maciek”, który rośnie w Kowarach (miasto w województwie dolnośląskim, w powiecie jeleniogórskim, na pograniczu Karkonoszy, Rudaw Janowickich i Kotliny Jeleniogórskiej w Sudetach Zachodnich), na końcu ulicy Świerkowej.

Żeby obejrzeć i sfotografować sylwetkę drzewa w całości, należy zejść w dół od drzewa na przylegającą łąkę. Pierwszą, spektakularną cechą, która wyróżnia to piękne drzewo jest bardzo silne ugałęzienie od “stóp do głów”. Dzięki temu, bardzo szybko wpadł mi do głowy pomysł na artykuł o nim, czyli “Jego Ugałęziona Mość od dołu do góry”. ;))

Przy drzewie zamontowano tabliczkę, z której możemy dowiedzieć się więcej o zacnej choince. Najważniejsze informacje dotyczą jego położenia oraz oczywiście wymiarów i wieku. Napisano na niej, m.in., że: “drzewo ma wysokość 31 metrów, obwód pierśnicowy wynosi 415 cm, średnica 133 cm, wysokość do pierwszego konara – 4 m, rozpiętość korony 16 m, wiek drzewa około 230 lat”.

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

Nie wiadomo, kiedy dokładnie zamontowano tablicę informacyjną i na który rok datowane są dane o drzewie. Postanowiliśmy zmierzyć mu najchudszy obwód pnia między podstawą a wysokością 130 cm. Obecnie obwód ten wynosi 443,50 cm na wysokości 120 cm od podstawy. Według autorów albumu “Drzewa Polski. Najgrubsze. Najstarsze. Najsłynniejsze”, drzewo w 2014 roku mierzyło 430 cm w obwodzie pierśnicowym pnia, czyli na wysokości 130 cm.

Zatem choinka “przytyła” przez 5 lat o 13,5 cm, co daje średnią 2,7 cm rocznie. Powodem, dla którego trzeba było zmierzyć drzewo na wysokości 120 cm (a nie na standardowej wysokości 130 cm) jest narośl, która zawyżałaby pomiar.

Jest ona dobrze widoczna na powyższych zdjęciach. I ponownie, włączając wyobraźnię (jak w przypadku opisanego ostatnio przeze mnie monstrualnego buka), nagle okazuje się, że ów narośl to jakby zniekształcony otwór gębowy jakiegoś jednookiego stwora z długimi rzęsami. ;))

Natomiast to, co “dzieje” się wyżej na drzewie to czyste, “gałęziowe” szaleństwo. Jest to jedna, wielka, osobliwa i zachwycająca plątanina gałęzi. Rzadko spotyka się świerki w rozmiarze XXXL z tak efektownym ugałęzieniem.

Regularność i pokrój drzewa świadczy o tym, że w przeszłości rosło ono na – przynajmniej częściowo – otwartej przestrzeni. Drzewo jest w bardzo dobrej kondycji zdrowotnej, a “Jego Ugałęzioną Mość”, pokrywa duża ilość zielonych igieł.

Wielkość drzewa najlepiej pokazać, porównując je do “małości” człowieka. ;)) “Maciek” był w 2001 roku laureatem konkursu na najgrubsze drzewo Lasów Państwowych (w obrębie swojego gatunku).

Jak podkreślają Autorzy Albumu “Drzewa Polski….”, “co ciekawe, w przeciwieństwie do dębów czy lip, pomnikowych świerków pospolitych jest w Polsce stosunkowo niewiele i rzadko który osiąga aż tak imponujące rozmiary”.

Świerk pospolity “Maciek” to ścisła czołówka najstarszych i najgrubszych osobników tego gatunku w Polsce. Wspomnę tylko, że podczas sobotniej wycieczki, Marek pokazał mi też dwa pomnikowe świerki z parku przy pałacu w Staniszowie, które wyglądem i wymiarami są bardzo podobne do “Maćka”.

One też będą opisane, ale dopiero po drugiej wycieczce w tamte rejony, ponieważ nie zdążyliśmy zrobić pomiarów, jednak myślę, że oba osobniki mają obecnie około 400 cm w obwodzie pnia (jeden prawdopodobnie już przekracza 400 cm), co czyni je wyjątkowymi w tym gatunku. Są one opisane i pokazane u Marka na blogu: http://www.pomniki-przyrody.pl/?p=928

Wracając do “Maćka” – niesamowite ugałęzienie to znak firmowy wielkiej osobliwości dendrologicznej, rosnącej na szczycie ulicy Świerkowej. Drzewo robi naprawdę ogromne wrażenie, którego najlepsze zdjęcia nie oddają w pełni.

FILMIK

Jak szaleć to szaleć. :)) Ponownie, pod wpływem chwili i zachwytu nad wspaniałym świerkiem, chwyciłem aparat, włączyłem kamerkę i odpaliłem muzykę, aby pokazać dendrologiczny cud natury. Poza ogromnym, jak na ten gatunek pniem, który chciałem na filmie dobrze wyeksponować, skupiłem się też na bajkowym i niezwykłym ugałęzieniu opisywanego drzewa.

Warto też dodać, że szacunkowo, według Autorów albumu “Drzewa Polski…”, “Maciek” ma 250 lat (na tabliczce widnieje 230 lat, ale tabliczkę wykonano dawno). A zatem można ostrożnie napisać, że oto na filmiku, mamy możliwość obejrzeć efekty wykiełkowania jednego nasionka szyszki w szczęśliwym dla niej miejscu:

https://drive.google.com/drive/folders/1t0cxfDe6RO2E6TM0-LtkaXTRhBypmw_v

PODSUMOWANIE

1) 443,50 cm obwodu pnia na wysokości 120 cm (2019 rok), ponad 30 metrów wysokości i szacunkowo 250 lat życia, czynią ze świerka pospolitego “Maciek” jednego z najpotężniejszych osobników tego gatunku w Polsce. Rośnie on na końcu ulicy Świerkowej w Kowarach – dolnośląskim miasteczku, w powiecie jeleniogórskim.

2) Drzewo jest pomnikiem przyrody, a w jego pobliżu, postawiono stosowną tablicę informacyjną, opisującą “Jego Ugałęzioną Mość” od dołu do góry oraz zawierającą informacje o gatunku drzewa, który reprezentuje “Maciek” i którym jest świerk pospolity.

3) O wyjątkowym świerku warto też przeczytać artykuł na blogu Marka, gdzie obok świerka “Maciek”, opisana jest też okazała jodła. http://www.pomniki-przyrody.pl/?p=1728