Saga o dębach Szczodrego.

(15) Wybrane, pozostałe dęby Szczodrego (1).

W zeszłym tygodniu zakończyłem prezentację najpotężniejszych dębów Szczodrego, które udało mi się odszukać, pomierzyć i sfotografować. Każdy z nich stanowi wybitną osobliwość dendrologiczną, która znacznie podnosi wartość przyrodniczą Szczodrego i w ogóle tych ziem.

Jednak tematu okazałych dębów absolutnie nie wyczerpałem, ponieważ poza olbrzymami przekraczającymi 500 cm obwodu pierśnicowego pnia, co najmniej kilkanaście dębów szczyci się obwodami w przedziale 400-500 cm. Z uwagi na “reklamę” olbrzymów, te chudsze mogłyby zostać przeoczone przez kogoś, kto by tu przyjechał i chciał obejrzeć tylko najgrubsze drzewa.

Tymczasem uważam, że nie powinno się ich pominąć nie tylko z uwagi na to, że są przepiękne, cenne i wartościowe, ale też dlatego, że być może, rosną wśród nich szczęściarze, którzy w przyszłości osiągną rozmiary królów dendroflory opisanych w poprzednich artykułach i zastąpią starą Sagę o dębach Szczodrego nową, którą jednak napiszę już ktoś inny…

(1) DĄB SZYPUŁKOWY O OBWODZIE PIERŚNICOWYM PNIA 488 CM

Dzisiaj zaprezentuję 3 dęby, które na pewno warto odwiedzić i obejrzeć podczas wycieczki przyrodniczej do Szczodrego. Pierwszy dąb jest łatwy do odnalezienia, ponieważ rośnie blisko głównej szosy Szczodrego – czyli ulicy Parkowej, która na dalszym odcinku zmienia nazwę na ulicę Trzebnicką.

Drzewo ma piękną, regularną koronę, która jednak jest mocno przysłonięta w stanie pełnego ulistnienia przez sąsiadujące, chociaż niższe drzewa. Pewien niepokój budzi jego dość bliska odległość do szosy, ale w ten sposób rośnie tam wiele drzew i mam nadzieję, że w razie potrzeby wykona się ich pielęgnację, cięcia sanitarne, itp. a nie wycinkę.

Pień drzewa jest dosyć wysmukły, walcowaty, ale krótki. Prawdopodobnie w młodości rósł dłużej na otwartej przestrzeni, niż w zwarciu, chociaż wykazuje on w pewnym stopniu także cechy pokroju drzewa leśnego, rosnącego bardziej w zwarciu.

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

Obwód pierśnicowy pnia dębu wynosi 488 cm, czyli jest to już dość solidny wynik (o 188 cm przekraczający minimalny, pomnikowy obwód dla tego gatunku), a zatem mamy do czynienia z drzewem o wymiarach pomnikowych.

Początkowo wydawało mi się, że pień drzewa jest zdrowy, mocny, bez ubytków i niepokojących objawów czy zmian, ale gdy obszedłem go wokół, niestety zauważyłem dość poważny ubytek w korze.

Ciągnie się on długim (kilkumetrowym) i dość cienkim pasem, a poza tym, mamy tu prawdopodobnie do czynienia z konkurującymi przewodnikami, które tworzą rozwidlenie V-kształtne i prowadzą do powstania zakorka.

To niebezpieczna sytuacja, bowiem może doprowadzić do znacznej utraty wytrzymałości mechanicznej i rozpęknięcia się drzewa na pół. Ten dąb raczej nie ma szans osiągnąć rozmiarów najpotężniejszych dębów Szczodrego.

Pień na wysokości około 5-6 metrów rozchodzi się na trzy przewodniki, z których dwa konkurują ze sobą, czego efektem jest to, o czym napisałem powyżej. Poza tym to piękne i dorodne drzewo.

Korona drzewa jest prawidłowo ukształtowana i rozwinięta, widać w niej niewielkie wyłamania po konarach i gałęziach oraz małą ilość posuszu. W stanie ulistnienia obficie pokrywa się liśćmi.

Drzewo nie jest pomnikiem przyrody i prawdopodobnie nigdzie nie zostało do tej pory opisane. W każdym razie nic mi o tym nie wiadomo, nie znalazłem też żadnych materiałów opisujących ten okaz.

Kluczowe pozostaje pytanie, na ile drzewu wystarczy sił i witalności, aby nie rozleciało się w wyniku powiększającego się zakorka i narastających naprężeń między konkurującymi przewodnikami?

Dąb ten jest najgrubszy z prezentowanych dzisiaj osobników. Dość znacznie wyróżnia się wśród sąsiadującego drzewostanu, w którym przeważają osobniki mające w obwodach pni poniżej 400 cm.

(2) DĄB SZYPUŁKOWY O OBWODZIE PIERŚNICOWYM PNIA 469 CM

Stosunkowo blisko pierwszego dębu, ale już z dala od szosy, ukryty w lesie rośnie drugi, wytypowany przeze mnie dąb szypułkowy o bardziej leśnym pokroju, z długim pniem i wysoko wysklepioną koroną.

Drzewo wykształciło dość masywne napływy korzeniowe, obecność mchów i porostów ubarwia pień zielonymi kolorami.  Widać też, że dąb rośnie na niewielkiej pochyłości.

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

Odmierzając wysokość 130 cm od najwyższego punktu przy nasadzie pnia i dokonując w ten sposób pomiaru obwodu drzewa wyszło mi 469 cm. Zatem i ten osobnik to po prostu duże i piękne drzewo z rodziny Quercus robur.

Podobnie, jak w przypadku pierwszego dębu, ten osobnik także wydawał mi się mocarny, bez uszkodzeń, wypróchnień, itp. Niestety i tutaj obejście drzewa dookoła ukazuje jego drugą, nadwyrężoną stronę życia.

Od jednego z przewodników, przez całą długość pnia, aż do odziomka ciągnie się podłużny ubytek kory, a jego wnętrze ukazuje dość duże wypróchnienie wnętrza drzewa.

Na ile to wpływa i wpłynie na przyszłość drzewa, jago kondycję zdrowotną i wytrzymałość mechaniczną? Nie podejmę się polemiki (zostawiam to zawodowym dendrologom/arborystom), ale wyraźnie widać, że z drzewem nie do końca jest wszystko w porządku.

Korona drzewa jest regularna, niezbyt okazała i rozbudowana, gdyż drzewo rośnie w lesie z innymi drzewami i przez to bardziej pięło się w górę niż rozrastało w poziomie. Jej stan zdrowotny jest dobry.

(3) POMNIKOWY DĄB SZYPUŁKOWY O OBWODZIE PIERŚNICOWYM PNIA 459 CM

Ostatni z zaprezentowanych w tym artykule dębów to najchudszy osobnik, który – co ciekawe – został uhonorowany statusem pomnika przyrody. Figuruje on w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Dąb_szypułkowy_459cm ).

Rośnie on przy leśnej ścieżce, 300 m na północ od skrzyżowania ul. Dębowej z ul. Zakrzowską, po północnej stronie potoku. Drzewo nie zostało oznaczone stosowną tabliczką.

W CRFOP podano, że dąb mierzy w obwodzie pierśnicowym pnia 481 cm, a jego wysokość wynosi 26 metrów. Podobnie jak drugi dąb, drzewo rośnie na niewielkiej pochyłości terenu.

OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA

Po dokładnym zmierzeniu obwodu pierśnicowego pnia pomnikowego dębu wyszło mi 459 cm, a więc w CRFOP zawyżono mu obwód o ponad 20 cm. To dość rzadko spotykana sytuacja, w rejestrze tym, zazwyczaj podane są obwody niższe, gdyż pomiary dokonano kilka, a często kilkanaście lat temu.

Drzewo to ma leśny pokrój (długi pień i wąska, wysoko osadzona korona). Pień ma podłużny ubytek kory i widoczne wypróchnienie wewnątrz. Poza tym stan zdrowotny drzewa wydaje się dobry. W koronie notuje się ślady wyłamań konarów i niewielką ilość (kilka procent) posuszu.

PODSUMOWANIE

1) Poza najpotężniejszymi dębami szypułkowymi Szczodrego, które opisałem w poprzednich artykułach, na uwagę miłośników osobliwości dendrologicznych zasługują okazy mniejsze, których obwody pierśnicowe pni wahają się w przedziale 400-500 cm. Wytypowałem wśród nich kilkanaście drzew, w tym artykule opisałem trzy dęby.

2) Ich obwody pierśnicowe pni wynoszą odpowiednio 488, 469 i 459 cm. Co ciekawe, najchudszy dąb został uhonorowany statusem pomnika przyrody. Ich stan zdrowotny jest dość zróżnicowany. Najgrubszy dąb ma konkurujące przewodniki (rozwidlenie V-kształtne), zakorek i dość duże wypróchnienie, dwa pozostałe dęby borykają się przede wszystkim z podłużnymi ubytkami kory. Są nieodłącznym elementem krajobrazu Szczodrego, podnosząc znacznie jego walory przyrodnicze i krajobrazowe.