Pomnikowy cis pospolity w Goraju.
Goraj to wieś położona w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Przytoczna. Liczba mieszkańców wsi w 2022 roku wynosiła 412. Od tej miejscowości, treehunterzy rozpoczęli dwudniową (06-07 sierpnia 2022 r.) wyprawę dendorologiczno-turystyczno-zabytkową. Przez najbliższe tygodnie, będę publikował artykuły z poszczególnych punktów tej wyprawy (najwięcej będzie tych związanych z drzewami).
Wśród znawców sędziwego drzewostanu, Goraj słynie przede wszystkim z najgrubszego i najstarszego cisa pospolitego, który rośnie na terenie woj. lubuskiego. Drzewo zakorzeniło się obok drogi, naprzeciwko posesji 11A. Pień okazu jest całkowicie przysłonięty przez gęstą i obficie ulistnioną, nisko osadzoną koronę. To świadczy o jego dobrej kondycji zdrowotnej.
Gdy podejdziemy bliżej do drzewa to dostrzeżemy jego bardzo okazały pień. Jak na cisa pospolitego, jest naprawdę imponujący. Informacje o drzewie znajdziemy m. in. w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody ( Cis_pospolity_w_Goraju ). Jego unikatowość, dostrzeżono już wiele lat temu i na podstawie Decyzji Nr 86/66 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 24 marca 1966 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody tworów przyrody ożywionej i nieożywionej, uhonorowano go statusem pomnika przyrody.
OBWÓD PIERŚNICOWY PNIA
Pień cisa oznaczono stosową tabliczką i ogrodzono drewnianym płotkiem. Aby wykonać pomiar obwodu pnia, jeden treehunter zrobił z taśmą mierniczą kic, a drugi pstryk aparatem fotograficznym, żeby uwiecznić dendrometryczną operację. ;)) Pod drzewem panuje głęboki cień.
Zdjęcie zrobione przez Marka, najlepiej oddaje okazałość pnia pomnikowego osobnika, gdyż mamy na nim punkt odniesienia, którym jest górny fragment sylwetki Lenarta. ;)) Tak grube cisy są rzadko spotykane.
Aktualny obwód pierśnicowy pnia drzewa drzewa wynosi 331 cm, wysokość 11 metrów, szacunkowy wiek 500 lat (w 2012 roku), czyli 511 lat w 2023 roku.
Gdy spojrzymy na wyższe partie pnia drzewa, to ujrzymy klimat, który śmiało pasuje jako kadr z jakiegoś horroru czy ponurego dreszczowca. W mrocznej scenerii, drzewo jest obficie oblepione pajęczynami, a wyobraźnia podpowiada, że znajdują się w nich jaja, złożone przez straszliwego pająka, który skrywa się w dziupli drzewa i czeka na okazję, aby rzucić się na niczego nieświadomą ofiarę i zatopić w jej ciele swoje szczęki. Wówczas, z dziką rozkoszą, wyssie z niej krew. ;))
Cis z Goraja został opisany w albumie Drzewa Polski. Najgrubsze. Najstarsze. Najsłynniejsze. Jak podają jego autorzy – “Cis ten jest najokazalszym przedstawicielem w północno-zachodniej części Polski. Jako ciekawostka botaniczna i drzewo warte ochrony był opisywany już w 1904 r. przez niemieckiego przyrodnika, prof. Wilhelma Pfuhla.”
“Cis z Goraja jest osobnikiem żeńskim. Posiada krótki, prosty, walcowaty pień, którego wierzchołek został uszkodzony. Koronę stanowią niezbyt gęste, ale dosyć rozłożyste gałęzie. Stan zdrowotny drzewa jest stosunkowo dobry.” Drzewo zostało też opisane przez Marka w tym artkule ( https://www.pomniki-przyrody.pl/?tag=pomnikowy-cis ), w związku z czym zapraszam do jego lektury.
P O D S U M O W A N I E
1) W Goraju (woj. lubuskie, powiat międzyrzecki, gmina Przytoczna), naprzeciwko posesji 11A, rośnie wyjątkowy cis pospolity, który od 1966 r. jest chroniony jako pomnik przyrody. Według znawców sędziwego drzewostanu w naszym kraju, drzewo to jest najokazalszym przedstawicielem swojego gatunku, które rośnie w północno-zachodniej części Polski.
2) Aktualne (na dzień 06.08.2022 r.) parametry cisu wynoszą: obwód pierśnicowy pnia 331 cm – zmierzony zgodnie z zasadami dendrometrii, wysokość 11 metrów, szacunkowy wiek 510 lat. Jest to osobnik żeński o krótkim, walcowatym pniu i rozłożystą, obficie ulistnioną koroną. Stan zdrowotny okazu jest dobry.
